Co dokładnie zmieni się w zasadach liczenia stażu pracy?
Do tej pory staż pracy, od którego zależy między innymi prawo do dłuższego, 26-dniowego urlopu wypoczynkowego, był zarezerwowany niemal wyłącznie dla osób zatrudnionych na umowie o pracę. Prowadzenie działalności gospodarczej przez wiele lat, a następnie przejście na etat, oznaczało start z pozycji pracownika bez doświadczenia zawodowego w kontekście uprawnień urlopowych. Nowe przepisy mają to zmienić.
Zgodnie z projektem, do stażu pracy będą zaliczane okresy:
- prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej w Polsce oraz innej działalności zarobkowej prowadzonej za granicą,
- wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług,
- współpracy przy prowadzeniu działalności pozarolniczej,
- zawieszenia działalności gospodarczej w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pod warunkiem opłacania w tym czasie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Ta zmiana ma na celu urealnienie przepisów i dostosowanie ich do dynamicznie zmieniającego się rynku pracy, na którym samozatrudnienie i elastyczne formy współpracy odgrywają coraz większą rolę.
Kiedy nowe prawo wejdzie w życie i jak udowodnić swój staż?
Planowany termin wejścia w życie nowych regulacji to 1 stycznia 2026 roku. Tak długi okres oczekiwania jest celowy – ma dać pracodawcom czas na przygotowanie się do zmian, w tym na weryfikację dokumentów pracowników, aktualizację wewnętrznych regulaminów i zabezpieczenie środków na ewentualne dodatkowe koszty, np. związane z wyższymi odprawami czy nagrodami jubileuszowymi.
Podstawowym dokumentem potwierdzającym okresy prowadzenia firmy czy pracy na zleceniu będzie zaświadczenie wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) o opłacaniu składek. W przypadku okresów, które nie podlegały zgłoszeniu do ZUS, ciężar dowodowy spocznie na pracowniku, który będzie musiał w inny sposób udokumentować dany okres aktywności zawodowej.
Co istotne, przepisy będą działały z mocą wsteczną. Oznacza to, że jeśli po 1 stycznia 2026 roku pracownik przedstawi pracodawcy dokumenty potwierdzające np. 5-letni okres prowadzenia działalności, jego staż pracy zostanie ponownie przeliczony i może on od razu zyskać prawo do wyższego wymiaru urlopu wypoczynkowego.
