Różni je wysokość wkładu w inwestycję, poziom ryzyka, swoboda podejmowania decyzji i zakres wsparcia. Są też elementy, które je łączą – obydwa rodzaje współpracy wiążą się ze sprzedażą produktów i usług.
Co to jest ajencja i czym jest popularna franczyza? Co opłaca się bardziej, gdy nie masz doświadczenia i kapitału na start? A co wybrać, gdy chcesz mieć więcej swobody?
Franczyza – definicja
Pojęcie franczyzy jest zdefiniowane między innymi w Europejskim Kodeksie Etycznym Franczyzy. I oznacza: system marketingu usług, dóbr, technologii, oparty o ciągłą i ścisła współpracę pomiędzy odrębnymi przedsiębiorcami (franczyzodawcą i franczyzobiorcą). W praktyce franczyzodawca podaje na tacy detaliście how-know, znak towarowy, nazwę handlową (zazwyczaj rozpoznawanej sieci), metody i techniki prowadzenia biznesu, wsparcie marketingowe i mentorskie na każdym etapie prowadzenia franczyzy. Dla franczyzobiorcy oznacza to gotowy pomysł na biznes i praktyczny przewodnik od A do Z, jak krok po kroku prowadzić biznes pod określonym szyldem.
Oprócz gotowego modelu biznesowego franczyzobiorca dostaje też pakiet obowiązków. Konieczny jest wkład początkowy i zgodnie z ustaleniami, franczyzobiorca zobowiązuje się do płacenia co miesiąc opłat na rzecz franczyzodawcy.
Franczyza miękka i twarda
Franczyzę dzieli się na miękką i twardą. Każda z nich ma swoje zalety. Jeśli brakuje Ci doświadczenia, masz mniejszą skłonność do ryzyka i wolisz otrzymać pakiet rozwiązań, co i jak robić, to lepszą opcją jest franczyza twarda. Pozostawia ona mniej swobody w różnych obszarach, np. przy wyborze dostawców, wysokości rabatów, czy ułożenia towarów na półkach. Natomiast współpraca przebiega według ściśle określonych procedur. Co dla osób zachowawczych jest dużym plusem.
Franczyza miękka nie oznacza tak dużej ingerencji franczyzodawcy w podejmowane przez franczyzobiorcę decyzje. Ten drugi ma więcej swobody w prowadzeniu biznesu pod szyldem franczyzodawcy. Większa swoboda równa się niestety mniejsze wsparcie i ten rodzaj franczyzy jest lepszą opcją dla osób, które cechuje przedsiębiorczość, odwaga, skłonność do podejmowania ryzyka, umiejętność podejmowania decyzji.
Ajencja – definicja
W słowniku języka polskiego czytamy, że ajencja to prowadzenie wydzierżawionej placówki usługowej albo handlowej. W praktyce oznacza przekazanie przez operatora sieci w pełni wyposażonej placówki do sprzedaży towarów bądź świadczenia usług. W odróżnieniu do franczyzy nie musisz dysponować kapitałem na początek i nie ponosisz opłat za czynsz i media – to leży po stronie wydzierżawiającego.
Ajent ma obowiązek realizacji planów sprzedażowych oraz jeśli jest taka konieczność zatrudniania pracowników i obsługi klientów zgodnie ze standardami marki. Za swoją pracę otrzymuje ustalone wynagrodzenie.
Prowadzenie biznesu na zasadzie dzierżawy ma dużo plusów. Przede wszystkim nie musisz mieć wkładu własnego. Po drugie, ajent nie ponosi ryzyka, bo nie inwestuje swoich środków. I po trzecie nie martwi się o lokal, wyposażenie i zaopatrzenie.
Jeśli chodzi o minusy, to jest to brak swobody działania. Choć dla osób o niewielkim doświadczeniu zawodowym, dzierżawa lokalu handlowego pod znanym szyldem może być pierwszym krokiem do prowadzenia własnego biznesu. Minusem są też zazwyczaj niższe zarobki niż przy franczyzie.
Przykłady franczyzy i ajencji w Polsce
Franczyzy są praktycznie w każdej branży, od popularnych sklepów spożywczych, przez warsztaty samochodowe, po gastronomię, finanse i branżę beauty. Do najbardziej popularnych franczyz w Polsce należą: sklepy Żabka, Subway, pizzeria Da Grasso, Euro-Taxi. Inne przykłady franczyz to: Epaka, Inter Cars, Al. Capone (sklep z drogimi alkoholami), Quark (kantory dla kryptowalut), Spectrum (branża ubezpieczeniowa), Early Stage (szkoła językowa).
Czy to się opłaca?
Z raportu Polskiej Organizacji Franczyzodawców i Franchising.pl wynika, że pomimo wzrostu rozwiązanych umów pomiędzy franczyzobiorcami a franczyzodawcami w ostatnich latach (pandemia), utrzymał się trend wzrostowy. Polacy nadal chętnie wchodzą w tego typu relacje biznesowe.
80% biznesów franczyzowych jest prowadzonych po upływie 5 lat, wskaźnik dla działalności bez wsparcia jest na poziomie 20%. Z badania przeprowadzonego przez firmę Lewiatan wynika, że ponad 90% franczyzobiorców (z branży spożywczej) jest zadowolonych ze współpracy.
To czy franczyza się opłaca, zależy od wielu czynników. I podobnie jak w każdym biznesie, konieczna jest analiza ryzyka i konkurencji na rynku przed wejściem w niego. Franczyza nie jest gotowcem, który zapewni określone comiesięczne wpływy – tak traktowana może skończyć się porażką. Dlatego warto mieć na uwadze, że jest to biznes, w który trzeba włożyć pieniądze, czas i siebie.
