Działalność biznesowa często wychodzi poza rynek lokalny i zaczyna obejmować terytorium całego kraju, a nawet przekracza granice. VAT jest podatkiem znanym i stosowanym we wszystkich cywilizowanych krajach, więc przy transakcjach zagranicznych również należy się z niego rozliczać.
Rejestracja i deklaracje VAT-EU
Zanim przedsiębiorca zacznie współpracować z europejskimi kontrahentami, powinien zarejestrować się jako podatnik VAT-EU. Takiego zgłoszenia dokonuje się w standardowej deklaracji VAT-R, w jej ostatniej części poświęconej transakcjom na rynku europejskim. Zarejestrować się jako podatnik VAT-u europejskiego może każdy przedsiębiorca posiadający status czynnego „VAT-owca” w kraju, a także ci, którzy na rynku polskim są zwolnieni z tego podatku (ta sytuacja się dla nich nie zmienia, VAT-EU dotyczy transakcji i działań wewnątrzwspólnotowych).
Po rejestracji podatnik zaczyna posługiwać się numerem identyfikacyjnym NIP-UE. Jest to dotychczasowy NIP, poprzedzony skrótem oznaczającym kraj, w którym znajduje się siedziba przedsiębiorcy. Polskie firmy otrzymują więc przed NIP-em skrót: PL. Wszystkie faktury wystawiane i otrzymywane od kontrahentów w ramach Unii Europejskiej wymagają identyfikacji właśnie tym numerem. Przed podpisaniem dokumentów warto sprawdzić, czy partner biznesowy jest zarejestrowanym podatnikiem VAT-EU (można to zrobić na stronie Komisji Europejskiej).
Rejestracja w VAT-EU nakłada na przedsiębiorcę obowiązek składania deklaracji miesięcznych VAT-UE. Od 1 stycznia 2017 roku nie ma możliwości rozliczania się z VAT-u europejskiego w ujęciu kwartalnym. Deklaracje można obecnie składać jedynie elektronicznie (tak jak krajowe deklaracje VAT), przesyłając je do odpowiedniego Urzędu Skarbowego do 25. dnia miesiąca następującego po tym, w którym dokonano transakcji. Co istotne, nie ma obowiązku składania tzw. zerówek – jeśli w danym miesiącu przedsiębiorca nie przeprowadzał transakcji europejskich, nie musi przesyłać dokumentu za ten miesiąc.
Na co należy szczególnie uważać, to możliwość wykreślenia podatnika z rejestru VAT-EU. Jeśli przez 3 kolejne miesiące złoży on deklaracje zerowe (w których nie została wykazana sprzedaż lub zakupy) lub przez kolejne 3 miesiące nie dostarczy obowiązkowej deklaracji, zostanie wykreślony z rejestru.
Różne stawki VAT w Unii Europejskiej
Rozliczenia VAT mogą stanowić trudność dla podatników przede wszystkim ze względu na różne stawki podatku dla tych samych usług w poszczególnych krajach Unii Europejskiej. Podatek VAT, jako taki, obowiązuje wszędzie, ale każdy kraj określa stawki obowiązujące na jego terytorium.
Polski przedsiębiorca opłaca VAT w Polsce, jeśli dokonuje zakupu z innego państwa, czyli importuje towary lub usługi. Gdy eksportujemy do innego kraju UE, fakturę wystawiamy z VAT w wysokości 0%, a jej odbiorca opłaca odpowiednią wysokość podatku w rodzimym Urzędzie Skarbowym. Zakup towarów w ramach granic Unii Europejskiej nosi nazwę wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT).
W przypadku zakupów towarów oraz usług na terytorium UE podatek naliczony staje się jednocześnie podatkiem należnym. Wynika to z faktu, że rozliczyć należy VAT od sprzedaży (w kraju nabywcy) oraz od zakupu. Przedsiębiorcy będący płatnikami VAT muszą taką transakcję zapisać zarówno w rejestrze sprzedaży jak i zakupów VAT. Właściwe rozliczenie VAT umożliwiają dokumenty wewnętrzne (dawniej nazywane „fakturami wewnętrznymi”), które powinny zawierać takie informacje jak daty wystawienia i dostawy towarów lub wykonania usług, kolejny numer w serii tego typu dokumentów w księgach firmy, dane stron uczestniczących w transakcji, jej opis, podstawę opodatkowania, stawkę i wartość VAT, a także informację o kursie przeliczeniowym, jeśli podstawa podatku podana została w walucie obcej. Kurs rozliczeniowy określa się korzystając ze średniego kursu waluty podanego przez NBP w ostatnim dniu roboczym przed dniem wystawienia faktury przez sprzedawcę. Prowadzenie ewidencji takich dokumentów pozwala na prawidłowe rozliczenia podatkowe w ramach VAT.
Jak widać, kwestie związane z rozliczaniem podatku VAT w Unii Europejskiej to materia złożona i dla mnie osobiście jest to zawsze jeden z argumentów, dla których warto korzystać z księgowości internetowej, która przygotuje całą ewidencje i wszystkie deklaracje związane z tego rodzaju transakcjami.
