Oto, co składa się na ZUS:
- ubezpieczenie społeczne, w tym:
- emerytalno-rentowe, które jest obowiązkowe,
- chorobowe, które dla przedsiębiorcy jest dobrowolne – daje prawo do zasiłku w razie choroby,
- ubezpieczenie zdrowotne – obowiązkowe, dające prawo do korzystania z opieki zdrowotnej,
- Fundusz Pracy – stanowiący budżet dla Urzędu Pracy na zasiłki, szkolenia, itp.,
- Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – opłacany jedynie za pracowników, przedsiębiorca nie płaci go za siebie.
To, co interesuje wszystkich,
czyli płacenie mniejszego ZUS-u. Pełna stawka ZUS dla przedsiębiorcy aktualnie wynosi około 1400 zł + składka na ubezpieczenie zdrowotne, która wynosi 9% zysku z danego miesiąca (lub 4.5% w przypadku podatku liniowego). Przedsiębiorca może jednak korzystać z kilku etapów rozwijania działalności, które istotnie zmniejszają tę kwotę. Są to kolejno:
- działalność nierejestrowana,
- ulga na start,
- mały ZUS.
Wszystkie te udogodnienia są dobrowolne i przedsiebiorca może w każdej chwili z nich zrezygnować lub od razu pominać.
1. Działalność nierejestrowana
To ukłon w stronę niezdecydowanych, którzy nie mają pewności, czy ich pomysł wypali. Mogą oni na próbę, bez jakichkolwiek formalności i zbędnych kosztów spróbować działalności na własną rękę. Nie muszą nic zgłaszać dopóki nie uzyskają w jednym miesiącu przychodu większego niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia (obecnie to 75% z 4666 zł, czyli 3499,50 zł). Siłą rzeczy nie rejestrują się również do płacenia zusowskich składek. Więcej o tym piszę w tekście na temat działalności nierejestrowanej.
2. Ulga na start
Od dnia rozpoczęcia działalności, podanej w CEIDG, nowy przedsiębiorca ma prawo przez 6 pełnych miesięcy nie opłacać składek społecznych. Musi jednak zarejestrować się do składki zdrowotnej. Zatem jeśli chcesz skorzystać z tej opcji, to rejestrujesz się tylko do tej składki drukiem ZUS ZZA. Składka zdrowotna pozwala uzyskać świadczenia lekarskie z NFZ. Jej wysokość wynosi obecnie nie mniej niż 320 zł (lub 9% dochodów, jeśli od razu zaczniesz zarabiać powyżej płacy minimalnej). Przed upłynięciem szóstego pełnego miesiąca należy ponownie zgłosić się do ZUS wraz z dokumentami ZWUA (wyrejestrowanie się ze składki zdrowotnej) oraz ZUA, czyli zarejestrowanie się do wszystkich składek (wyjątek to prowadzenie firmy z jednoczesnym zatrudnieniem na etacie – wówczas ponownie składamy ZZA, ale o tym za chwilę).
Warunki jakie trzeba spełnić, aby skorzystać z ulgi na start:
- przez ostatnie 60 miesięcy (5 lat) przedsiębiorca nie prowadził żadnej działalności gospodarczej (również jako wspólnik w spółce cywilnej),
- w ramach działalności nie będzie wykonywał świadczeń na rzecz swojego byłego pracodawcy, z którym łączyła go umowa o pracę.
3. Mały ZUS
Od dnia zarejestrowania się w ZUS dokumentem ZUA (rejestracja do wszystkich składek), przedsiębiorca spełniający warunki wskazane w punkcie Ulga na start, może korzystać z małego ZUS-u. Wynosi on obecnie około 410 zł plus składka zdrowotna. Dostępny jest przez pełne 24 miesiące prowadzenia działalności.
A co później? Wchodzisz na tzw. pełną składkę – chyba że nadal mało zarabiasz. Istnieje jeszcze możliwość płacenia składek proporcjonalnych do dochodów. Są one dostępne dla osób, które w poprzednim roku kalendarzowym osiągnęły przychód mniejszy niż 120 tys. złotych. Takie osoby mogą zdecydować się na płacenie mniejszych składek, a ich dokładna wielkość jest zależna od sumy przychodów. Dokładnych obliczeń dokona księgowy lub księgowość internetowa (np. Firmino). Ponadto istnieje ograniczenie czasowe dla korzystania z tego przywileju: składki proporcjonalne można płacić przez 3 lata na każde 5 lat działalności.
Mniejszy ZUS także z etatem
Lżej ma również przedsiębiorca, który oprócz prowadzonej działalności, jest również zatrudniony w innej firmie na podstawie umowy o pracę i zarabia w niej co najmniej minimalną pensję krajową (obecnie to 4666 zł brutto). Nie jest istotny wymiar etatu – może to być jego część, np. 1/2.
W takiej sytuacji należy opłacać jedynie ubezpieczenie zdrowotne – identycznie jak w przypadku korzystania z ulgi na start. Również w ten sam sposób taka osoba zgłasza się do ubezpieczenia (formularzem ZZA) i jeśli po upływie 6 miesięcy nadal jest zatrudniona na etacie ze wskazaną pensją, to nadal pozostaje jedynie ze składką zdrowotną (więcej o tym w instrukcji wypełnienia druku ZZA).
Nie rozpoczynaj działalności od pierwszego dnia miesiąca
Przy tej okazji polecam Twojej uwadze sprytny i całkowicie legalny sposób na przedłużenie o jeden miesiąc ulgi na start. Preferencyjne warunki należą się początkującemu przedsiębiorcy przez okres liczony w pełnych miesiącach kalendarzowych. Wystarczy więc nie rozpoczynać działalności 1. dnia miesiąca (tylko np. od 2.) – aby był to miesiąc niepełny. Wówczas ulgą na start można cieszyć się przez pierwszy, niepełny miesiąc i 6 kolejnych pełnych miesięcy – razem przez 7 miesięcy.
Jeśli rezygnujesz z ulgi na start, ale chcesz skorzystać z małego ZUS-u przez 24 miesiące (możesz tak zrobić!), to sytuacja jest analogiczna. Możesz płacić preferencyjną składkę przez pierwszy, niepełny miesiąc oraz 24 kolejne pełne miesiące – razem przez 25 miesięcy.
Kiedy wpłaca się składki do ZUS
Termin przypada na 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu rozliczanym. Te i inne terminy znajdziesz w terminarzu przedsiębiorcy. Niepłacenie ZUS-u w terminie wiąże się z koniecznością wpłacenia karnych odsetek oraz przerywa tzw. nieprzerwany okres ubezpieczenia, który ma zastosowanie przy wypłacaniu zasiłku chorobowego w razie pójścia na zwolnienie – jeśli raz się spóźnimy, to prawo do zasiłku znika na najbliższe 3 miesiące.
Indywidualny numer konta
Każdy płatnik składek otrzymuje od ZUS-u swój indywidualny numer konta do wpłacania składek. Numer ten zawiera w sobie NIP płatnika, co identyfikuje jego płatności. Swój indywidualny numer konta każdy płatnik może sprawdzić na stronie eskladka.pl.
Pierwsza składka
Pierwszy raz płacimy składkę ZUS w następnym miesiącu od daty rozpoczęcia działalności – jest to składka za miesiąc, w którym założyliśmy firmę. Uwaga! Jeśli działalność rozpoczęliśmy w trakcie miesiąca, np. 12 stycznia, to w lutym możemy opłacić niepełną składkę za styczeń. Jednak trudno to wyliczyć samemu, bo niektóre elementy składowe (patrz wyżej: „co składa się na ZUS”) opłaca się za dni prowadzenia działalności, a inne zawsze za cały miesiąc. Dlatego najlepiej przy rejestracji poprosić pracownika ZUS-u o obliczenie wysokości pierwszej składki lub oprzeć się o wyliczenia portali tzw. księgowości internetowej, które potrafią obliczyć wysokość pierwszej składki.
Kiedy składać ZUS DRA
Opłacanie ubezpieczenia ZUS wiąże się z koniecznością wypełnienia druku o nazwie DRA. Należy go złożyć, podobnie jak uregulować składki, do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu rozliczeniowym.
W tym miejscu przypominam o konieczności tworzenia kopii wszystkich dokumentów składanych do ZUS-u oraz Urzędu Skarbowego. Jeśli zanosi się je osobiście do urzędu, to należy poprosić o przybicie na kopii pieczątki z datą. Jeśli wysyła się pocztą, to zawsze przesyłką poleconą, a dowód nadania załącza się do kopii dokumentu. Przy wysyłce elektronicznej można pobrać UPO, czyli Urzędowe Potwierdzenie Odbioru.
Ważne: pomniejszanie podatku dochodowego
Na koniec pozytywna informacja dla tych, których przerażają powyższe kwoty: składki społeczne i Fundusz Pracy zmniejszają podatek dochodowy przedsiębiorcy (niestety nie robi tego składka zdrowotna). W praktyce podatek pomniejsza się o 12% wysokości składek. Kwoty przelewów więc są duże, ale koszt realny jest bardziej akceptowalny. Rozkłada się on tak:
- mały ZUS – przelew 410 zł pomniejsza podatek o 60 zł, więc naprawdę dopłacasz 350 zł,
- pełen ZUS – przelew 1650 zł pomniejsza podatek o 200 zł, więc koszt realny wynosi 1450 zł.
Kwoty zaokrągliłem dla jasności przekazu. Należy do nich ponadto doliczyć kwotę składki zdrowotnej, która nie pomniejsza podatku.
Zawieszanie działalności a ZUS
Jest to informacja, która przyda się szczególnie przedsiębiorcom prowadzącym działalność sezonową. Istnieje możliwość zawieszenia działalności, w trakcie której nie opłaca się składek do ZUS.
Teraz – gdy już wiesz wszystko i ZUS-ie – sprawdź jak założyć firmę krok po kroku.
